Ik heb het hoofdstuk ‘borstvoeding geven’ alweer een tijdje geleden afgesloten. Toch wil ik hier graag mijn uitgebreide ervaringsverhaal over borstvoeding geven aan een tweeling delen. Een eerlijk en open inkijkje over mijn keuzes, twijfels en gedachten achteraf.

Borstvoeding of flesvoeding geven als je een tweeling krijgt

Voordat ik zwanger raakte, had ik al wel eens nagedacht over borstvoeding geven. Ik kreeg natuurlijk wel eens wat mee van familieleden, collega’s of uit de media. Ik hoorde over gezondheidsvoordelen, over kostenplaatjes en ook over het feit dat je als borstvoedende moeder een hoop calorieën verbruikte. Dat laatste sprak denk ik vooral tot de verbeelding bij mij. Ik besloot om het – tegen  die tijd – in elk geval te proberen.

Tegelijk nam ik me voor om er vooral geen halszaak te maken, van dat hele borstvoeding geven. Ik wilde best een serieuze poging waren, maar ik zou zeker niet koste wat kost vasthouden aan het geven van moedermelk.

Al voor ik een eerste echo had, vulde ik de intakevragenlijst van de verloskundige in. Bij de welbekende vraag of ik borstvoeding of flesvoeding wilde geven, vinkte ik ‘borstvoeding’ aan. Toen we de lijst live doornamen, wist ik net een minuut of vijf dat er niet één, maar twéé kindjes in mijn buik groeiden. Nog een beetje beduusd herhaalde ik mijn eerdere voornemen.

Wat ik opvallend vond, is dat de verloskundige me er op dat moment niet op wees dat borstvoeding geven aan een tweeling wel even een ander verhaal was – niet onmogelijk, wel anders. Die trend zette zich voort toen ik in het ziekenhuis was. Ik kreeg ‘De Vraag’ regelmatig, maar elke gynaecoloog en klinisch verloskundige nam mijn antwoord met een tevreden glimlach aan. Ik vraag me af of ze zich daar bewust van waren. In de wereld van de geboortezorg is ‘zo veel mogelijk mensen borstvoeding laten geven’ een belangrijk doel. Ik las zelfs een keer in de gedragscode van lactatiekundige dat ze eraan gehouden zijn om de borstvoeding altijd in stand te houden. Met die kennis vraag ik me af of ze me bewust of onbewust in redelijk wat onwetendheid hebben gelaten.

Voorlichting over borstvoeding

Over onwetendheid gesproken: ik kreeg wel het advies om de voorlichtingsavond over borstvoeding te volgen (destijds online vanwege corona). Die voorlichting vond ik nogal overweldigend. Tepelkloven, borstontstekingen, pijn bij het voeden… Ik weet nog dat ik in de pauze huilend tegen mijn vriend zei dat ik er helemaal geen zin meer in had, in die borstvoeding. Gelukkig werd het na de pauze beter. Want wat hoorde ik? Al die ongemakken kon je eigenlijk heel makkelijk voorkomen. Als je er maar voor zorgde dat je baby een goede, grote hap nam, dan kwam alles goed. Want o o o, wat is borstvoeding toch een natuurlijk proces. Zo’n baby zoekt je tepel gewoon zelf op als-ie maar lekker huid-op-huid bij je ligt na de geboorte.

Ik ga er zometeen dieper op in, maar ik kan alvast verklappen dat het echt niet zo makkelijk ging. Ik vind het achteraf des te vreemder dat in mijn zwangerschap, toen bleek dat ik vrij kleine kindjes droeg, niemand vertelde dat borstvoeding geven dan ook wel eens wat moeizamer zou kunnen verlopen.

Tip: ben je nu zwanger van een tweeling of meerling? Dan kan ik je absoluut aanraden om lid te worden van de NVOM (Nederlandse Vereniging voor Ouders van Meerlingen). Ze hebben een webinar over borstvoeding geven aan meerlingen die ik absoluut had willen zien vooraf.

Borstvoeding aan tweeling: de eerste ervaringen met aanleggen

Met 37 weken en 6 dagen beviel ik via een geplande keizersnede van twee kindjes (2436 en 2790 gram). Het plan was om eerst de grootste aan te leggen, daarna de kleinste en zo elke voeding af te wisselen. Na elk voedingsmoment moest ik ook kolven, omdat borstvoeding na een keizersnede wat minder makkelijk op gang komt dan na een vaginale geboorte.

Dus zo geschiedde. Een verpleegkundige hielp me met aanleggen. Maar mijn baby gedroeg zich niet zoals in de voorbeeldfilmpjes. Die had nul komma nul interesse in mijn tepel. En de andere baby een paar uur later ook niet. Al mijn aanlegpogingen die eerste dag waren een teleurstelling.

In de eerste nacht had ik nogal last van misselijkheid. Mede daarom wilde ik liever niet aanleggen (en alleen kolven) en het live voeden de volgende dag weer oppakken. Die wens sprak ik ook uit, maar ik moest ‘m wel bij elk voedingsmoment herhalen. Al die lieve verpleegkundigen wilden in hun enthousiasme namelijk het liefst continu een baby aan mijn tiet hangen zodra ze de kamer binnen waren.

Mijn eerste ervaringen met kolven

Niet dat dat kolven me nou zo beviel, hoor. Ik vond het best wel pijnlijk. In het begin telde ik de minuten echt af. Maar het grote pluspunt aan kolven vond ik wel dat het zo overzichtelijk was. Alleen ik en de kolf, een tijdslimiet erbij en klaar. Geen baby die het ook niet weet, onzekerheid, frustratie of verdriet.

In het begin draaide ik een speciaal opstartprogramma dat een kwartiertje duurde. Die en die knop, draai hem op ‘vier druppeltjes’ en dan op start. Later “mocht” ik daar nog vijf minuten op de normale kolfstand aan vast plakken. Twee dagen na de bevalling – vlak voor mijn vertrek uit het ziekenhuis – kwam er voor het eerst een lactatiekundige langs. Die gaf me een andere maat borstschilden en vertelde me dat ik gewoon wat met de instellingen van de kolf mocht ‘spelen’. Beginnen op de pijnlijke ‘vier druppeltjes’-stand hoefde helemaal niet! Dat was echt een gouden advies waarvan ik me afvraag waarom haar collega’s het niet kenden. O, en de lactatiekundige duwde na het kolven met het apparaat ook nog even met haar handen behendig wat druppeltjes colostrum uit mijn tepels. Het vloeibare goud – zoals het nog vaak genoemd zou worden – werd met een spuitje direct naar de mondjes van mijn baby’s gebracht.

Borstvoeding in de kraamweek

De paar dagen in het ziekenhuis gingen als een roes voorbij en ik kan me er verder niet zo veel van herinneren. Wel weet ik nog dat het aanleggen nooit echt goed wilde lukken – ook niet met een tepelhoedje – en dat het me steeds meer tegen begon te staan. Aanleggen voelde als een verplichting. Eenmaal thuis vertelde ik tegen de kraamverzorgende dat ik me liever even vooral op het kolven wilde richten en dat ik het zelf wel aan zou geven als ik nog eens wilde proberen live te voeden.

Dat probeerde ik wel elke dag een keertje te doen – met slechts een van beide kindjes. Ik merkte namelijk dat ik het nog eens extra lastig vond om mijn onrustige, gevoelige kind aan te leggen. Daar voelde ik me dan weer behoorlijk schuldig over, en dat is iets dat ik echt heb onderschat in het (proberen te) geven van borstvoeding aan een tweeling: je hebt te maken met twéé kinderen die nog weinig snappen van borstvoeding. Twee leerprocessen – plus mijn eigen onervarenheid – maakte het een stuk ingewikkelder.

Sowieso had ik het geven van voedingen nogal onderschat. Tijdens die beruchte online voorlichting hoorde ik wel dat je elke 2 à 3 uur moest aanleggen in het begin om de borstvoeding goed op gang krijgen. Maar dat hele aanleggen klinkt veel makkelijker en moeitelozer dan het is. Alsof je in no time een kind aan de borst hebt liggen en een kwartier later weer verder kunt slapen. Maar in het begin duurde een voedingsmoment – zelfs zonder een aanlegpoging – gewoon makkelijk 1 tot 1,5 uur. Met fingerfeeding  – ook alweer zo’n romantisch klinkende term voor een ongelooflijk frustrerend en tijdrovend klusje – en daarna ook kolven en luiers verschonen ben je een hele tijd bezig, zelfs als je het samen met je partner doet.

Ook met mijn “makkelijke” baby ging het live borstvoeding geven trouwens behoorlijk moeizaam. Af en toe hoorden we een slikgeluidje, maar meestal lukte het niet echt. Maar na een redelijk gelukte aanlegpoging overdag gebeurde er in die kraamweek ’s nachts een keer iets heel bijzonders…

Een magische ervaring met borstvoeding

Het was nacht en de baby’s hadden nog niet al te lang geleden melk gekregen. Toch bleef een van de twee onrustig. Ik besloot gewoon eens te kijken of het zou lukken om dit kindje aan te leggen. Na wat geklungel – de kraamhulp was er natuurlijk niet – was het opeens gelukt! Mijn kind dronk aan mijn tepel – of ja, aan het tepelhoedje. Een hele tijd ook. En ik vond het heerlijk. Meer dan heerlijk.

Dit was waar al die moeders die vol liefde over het geven van borstvoeding spraken het over hadden. Ik lag samen met mijn kind half zittend. half liggend in bed. Ik voelde mijn baarmoeder samentrekken. En hoewel ik verhalen had gehoord over pijnlijke naweeën, vond ik het juist heel prettig om te voelen hoe mijn lichaam aan het werk was. Die samentrekkingen voelden als een heel fijne golfbeweging. Samen bewogen we al doezelend over die golven, als een twee-eenheid. Het was een heerlijk, magisch moment.

De overstap naar fulltime kolven

Maar juist doordat ik geproefd had van hoe live borstvoeding kon zijn, werd het aanleggen daarna alleen maar frustrerender. Het was toch gelukt, die ene keer? Zónder hulp zelfs! Ik wilde terug naar mijn magische ervaring, maar het wilde maar niet lukken. Dat was enorm pijnlijk en mentaal zwaar.

Op een van die zware momenten zag ik in een tweelinggroep op Facebook de term ‘fulltime kolven’ voorbij komen (zie ook deze fantastische Facebook-groep). Niet meer aanleggen, alleen nog maar kolven en de moedermelk via de fles geven. Dat leek me een verademing. Ik ging ervoor.

Het kolven ging namelijk inmiddels ook een stuk beter. Na heel wat kolfsessies met weinig resultaat was mijn melkproductie in de kraamweek goed op gang gekomen. Na een week zat ik op een halve liter per dag, na een kleine maand op een liter en op mijn hoogtepunt stroomde er elke dag 1,6-1,7 liter melk uit mijn borsten.

Mijn kraamhulp was trouwens een enorme steun bij het kolven. Ze zei regelmatig hoe knap ze het vond dat ik door bleef zetten en wist aan elke milliliter wel iets positiefs te koppelen. (“Elke druppel is goud voor die kleintjes! – Kijk, je hebt een voeding bij elkaar voor de kleinste – Zo, hier kunnen ze morgenochtend allebei van ontbijten!”). Dat motiveerde me enorm, net als de oplopende cijfers in mijn kolfopbrengsten. Met kolven is je opbrengst heel concreet en zichtbaar. Een voordeel is dat je heel goed ziet waar je het voor doet. De keerzijde is dat het obsessief gedrag in de hand kan werken of onrust kan brengen. Sowieso is het wat mij betreft een absolute mindfuck.

Fulltime kolven: het minderwaardige alternatief voor borstvoeding?

In het begin vervloekte mijn keuze voor borstvoeding vaak. Als ik bijvoorbeeld in no time twee flesjes poedermelk klaarmaakte. Of als ik midden in de nacht nog aan mijn kolf “hing” terwijl mijn vriend alweer kon gaan slapen. Was de keuze voor flesvoeding niet veel beter geweest?

Tegelijk voelde stoppen met kolven ook niet als een optie. Hallo, ik had er hartstikke hard voor gewerkt om mijn productie op dit niveau te krijgen. Dan zou nu alsnog afhaken hartstikke zonde zijn. En verder was er ergens in mijn hoofd ook dat stemmetje dat zei ‘échte borstvoeding is mislukt, dus kolven is nu wel het minste dat je kunt doen’.

Er was eigenlijk niemand in mijn omgeving die vervelende opmerkingen zou hebben gemaakt als ik zou hebben besloten om het op te geven met moedermelk. Maar het bleef knagen. Ik zou toch “gewoon” borstvoeding gaan geven? Ik had natuurlijk wel gezegd dat ik dat niet koste wat kost zou volhouden, maar nu ik er middenin zat, was het opeens allemaal een stuk ingewikkelder.

Kolven voelde voor mij vaak als een slap aftreksel van live voeden aan de borst. Ja, je baby’s krijgen hetzelfde binnen als aan de borst, maar tegelijk las ik vaak over hoe waardevol vooral het intieme lichamelijke contact was. “Kunstvoeding” (gek woord eigenlijk, want het is natuurlijk geen nep-voeding) was tegenwoordig van zulke goede kwaliteit, las ik vaak, maar niks kon dat intieme moment met je baby verslaan. Daar zit je dan met je goede bedoelingen, een paar uur per dag met een melkmachine aan je mensen-uiers. Te doen wat je denkt dat goed is, maar toch met een knagend schuldgevoel en minderwaardigheidscomplex.

Zes weken na de geboorte van mijn kinderen had ik een telefonische nacontrole met de gynaecoloog. De Grote Vraag kwam natuurlijk ook aan bod. Of ik nog borstvoeding gaf. Schoorvoetend antwoordde ik dat ik kolfde voor mijn kindjes. Mijn lieve gynaecoloog reageerde heel resoluut: “Maar dat is ook borstvoeding! Borstvoeding via de fles.”

Ik dacht altijd dat ik niet zo gevoelig was voor de mening van autoriteiten, maar vanaf dat moment kon ik het fulltime kolven langzaam meer omarmen. Ik besefte dat het juist belangrijk was om kolven als vorm van borstvoeding te normaliseren. Ja, het is anders. Nee, het is niet minder. Fulltime kolvers verdienen alle respect. En ouders die voor poedermelk kiezen trouwens ook. Er zijn geen verkeerde keuzes.

We zullen doorgaan…

Veel zwangeren stellen zichzelf een doel op het gebied van borstvoeding. Drie maanden, zes maanden, een jaar of zelfs twee. Ik niet. Ik zou wel zien, want ik was toch geen borstvoedingsfanatica? Als ik las hoe sommige mensen deden alsof poedermelk vergif was, rolde ik met mijn ogen.

Maar langzaam ging ik steeds een stapje verder. Het begon met dat ik de huurkolf had ingeruild voor een gekochte dubbele elektrische borstkolf. Dat was op termijn een stuk goedkoper. Het break-even-punt lag op een paar maanden, dus dat werd een minimum.

Even later regelde ik alvast een kolfruimte op mijn werk. Die was er niet en werd speciaal voor mij ingericht. En omdat ik de neiging heb om streng voor mezelf te zijn en anderen niet voor niks tot last te willen zijn, dacht ik al snel dat ik dan toch ook niet te snel kon stoppen nadat ik weer aan het werk was. Anders hadden ze al die moeite gedaan voor een paar weken.

Zo ging ik richting de zes maanden. De welbekende WHO-mijlpaal. Ik had natuurlijk in het begin moeten bijvoeden met poedermelk, dus ik voldeed er niet helemaal aan, maar toch. Inmiddels was mijn productie helemaal op stoom. Ik kon mijn kinderen volledig voeden met mijn eigen melk, en ik had zelfs al een voorraadje in de vriezer opgebouwd. En zo ging ik opeens spelen met de gedachte om het jaar vol te maken. Daarna konden ze tenslotte gewone zuivel eten en drinken…

Natuurlijk was ik het kolven soms helemaal zat. Na twee maanden was ik gestopt met kolven in de nachten, maar de kolfsessie in de late avond was ook niet bepaald mijn favoriet. Maar steeds als ik overwoog om te stoppen met kolven, kwam mijn innerlijke criticus me op de vingers tikken. Hoe veel moeite kostte dat kolven nou echt? Ja, het kostte best wat tijd, maar met een geïmproviseerde kolfbh had ik mijn handen gewoon vrij. Als ik zou stoppen met kolven, wat zou ik dan voor nuttigs gaan doen in die vrijgekomen tijd? Ik kon het niet aan mezelf verantwoorden. En dus ging ik door.

Stoppen met kolven

Ik kolfde lang vijf keer per dag. Zo rond de acht/negen maanden aten de kinderen meer vast voedsel en begon de vriezer steeds voller te raken met melk. Ik ging terug naar drie kolfsessies per dag. Hallelujah, wat een extra vrijheid gaf dat! Toen de eerste verjaardag naderde, ging ik verder afbouwen. Het was nog even verleidelijk om langer door te gaan, want met die drie kolfsessies per dag kolfde ik nog steeds ongeveer een liter per dag. Maar gelukkig had ik mijn vriend al eerder verteld dat ik echt niet veel langer dan een jaar wilde gaan kolven. Daar mocht hij me aan houden. Kolven werkt ontzettend verslavend, kan ik je vertellen. Stoppen is even moeilijk als doorgaan. Maar met deze stok achter de deur ging ik er toch echt voor.

Ruim 460 liter moedermelk had ik geproduceerd in iets meer dan een jaar tijd. Eigenlijk best een bizarre prestatie van een lijf. Als je het afzet tegen mijn eigen lichaamsgewicht…

Eindevaluatie

Als ik terugkijk op mijn hele borstvoedingsperiode, zijn er gemengde gevoelens. Ik heb een hoop dingen geleerd:

• Lactatiekundigen kunnen en weten een hoop, maar van een jaar fulltime kolven (en je wat verdiepen in de materie) word je vrij snel een expert op het gebied van kolven.
• Kolven is een vak apart en écht een volwaardige vorm van borstvoeding
• Het veelgehoorde argument ‘borstvoeding is gratis’ is onzin. Borstkolven zijn niet goedkoop, maar zelfs als je altijd live voedt of met de hand kolft én geen enkel zoogkompres of tepelcrèmepje nodig hebt, kost borstvoeding nog steeds een hoop. Die voedingsstoffen in de melk moeten toch ergens vandaan komen, dus als je als borstvoedend mens niet extra eet en/of niet voedzaam genoeg, dan gaat je lichaam aan je reserves beginnen.
• Daarover gesproken: ik vind dat de focus bij borstvoeding wel eens wat minder bij het belang van het kind mag liggen. Er zit een mens vast aan die melk producerende borst! Ik heb serieus gelezen dat je je geen zorgen hoeft te maken over een vitaminetekort bij borstvoeding, “want het lichaam geeft toch voorrang aan de melk en je kind loopt dus niet als eerste een tekort op, maar “slechts” de moeder.” Say whaaaaat?
• In voorlichting over borstvoeding is écht te weinig ruimte voor de nadelen van borstvoeding geven. Ik kan me een slide herinneren waarop stond dat borstvoeding zelfs helemáál geen nadelen zou hebben voor je kindje. Daar kan ik nog steeds boos om worden.
• Als je voor het eerst zwanger bent, heb je geen idee hoe het na de geboorte zal zijn. Ik benaderde vooraf alles vrij rationeel, maar daar kwam ik al snel van terug.
• Borstvoeding geven kan heel verslavend werken. Het is niet alleen lichamelijk een uitdaging, maar zeker ook mentaal. Dat had ik echt onderschat.

En dan is er nog die ene vraag. Zou ik op basis van mijn ervaring opnieuw dezelfde keuzes hebben gemaakt op het gebied van borstvoeding? Ik weet het nog steeds niet. Als mijn kinderen prematuur waren geboren, was ik absoluut weer voor borstvoeding gegaan. Dan is de meerwaarde extra groot. Maar verder hink ik nog steeds op twee gedachten. Of eigenlijk drie. Had ik niet tóch nog eens live borstvoeding moeten proberen? Was poedermelk niet veel rustiger geweest? Of was kolven gewoon oké, en had het naast een hoop minpunten ook zo z’n voordelen (zoals dat de kinderen niet zo afhankelijk waren van mij)?

Ik denk dat het juiste antwoord niet bestaat. Zoals ik nu zeg tegen iedereen die nog voor de keuze staat: er bestaat op dit gebied geen goede of foute keuze, dus volg je hart. Wil je graag borstvoeding proberen te geven? Ga ervoor! Er zijn talloze verhalen die laten zien dat het kan. En neig je eigenlijk meer naar poedermelk? Gelijk heb je, een meerling krijgen is al overweldigend genoeg. Elke keuze is goed, zolang hij bij jou past.