Een tijdje geleden keek ik naar Sorry voor de tieten – een steengoede documentaire van Stella Bergsma. Al tijdens het kijken zetten Vriend O. en ik de tv regelmatig op pauze om onze ervaringen en gedachten te delen. En ook daarna liet de docu me niet meer los. Al vrij snel dacht ik: hier moet ik nodig een blogpost over schrijven. Eentje waarin ik het zou hebben over mijn eigen gevoelens over het hebben van borsten, en hoe die in de loop der jaren zijn veranderd.
Maar uiteindelijk was er iets dat me afleidde: het beeld dat erbij moest komen. Moest ik dan een foto gaan maken van mijn eigen borsten? En hoe bedekt of onbedekt zouden die dan moeten zijn? Wat voor meningen zouden mensen daarover kunnen hebben? Het staat toch voor altijd online…
Oftewel: ik trapte genadeloos hard in de val van maatschappelijke verwachtingen en meningen. Die val waarover ik eigenlijk wilde gaan schrijven hoe stom-ie was. Dus daarom kun je hier vandaag een verhaal lezen met een wat bredere invalshoek. Hoe passen mijn eigen – bewuste en onbewuste – keuzes eigenlijk bij mijn normen en waarden en wat ik wil uitdragen?
Mijn borsten: een kleine geschiedenis
Nou, laten we maar eens beginnen met die borsten van me. Ik weet niet meer precies wanneer ze begonnen te groeien, maar wat ik wel nog weet, is dat ik het maar niks vond. Beginnende borsten zijn ook heel rare dingen, vind ik. Ze groeiden eerst als een soort driehoekje naar voren. Zodra ze meer een ronde vorm aannamen, begon ik ze al mooier te vinden. Toch sprak ik dat destijds echt niet uit. Sterker nog: ik stond mezelf die gevoelens amper toe. In mijn omgeving – een Limburgs dorp waar ik op zich heel erg dol op ben, maar dat qua cultuur wel wat minpunten heeft – deed je daar niet aan, joh. Opvallen, hardop trots zijn op jezelf: poe, hoe durf je.
Maar eigenlijk ben ik al best lang heel blij met mijn borsten. Nu ik borstvoeding geef, is mijn fascinatie en bewondering alleen nog maar sterker geworden. Sowieso vind ik het tof om te ervaren wat mijn lichaam allemaal kan, en hoe het alles wat ik ervan vraag gewoon doet. Van mijn ledematen tot alles wat er intern gebeurt: lichamen zijn tof en al mijn lichaamsdelen mogen er zijn. Inclusief mijn borsten. En mijn vulva trouwens ook.
Borsten normaliseren
In de opvoeding van onze kinderen hopen we te bereiken dat ze zich vrij gaan voelen in hun eigen lijf. Dat ze nooit schaamte voelen voor wie ze zijn, wat ze doen en hoe ze eruit zien. Ik wil dat geslachtsdelen, borsten en oksels even normaal zijn als schouders, handen en benen. Dat onze kinderen net zo veel weten over eileiders en prostaten als over longen en darmen.
Het punt is alleen: ik kan al die dingen wel vinden en zeggen, maar ik moet vooral het goede voorbeeld geven. Gewoon uitdragen wat ik belangrijk vind. Klinkt simpel, maar in de praktijk loop ik regelmatig tegen interne conflicten aan. Dan neemt dat ‘niet opvallen’-mantra dat er zo ingebakken zit, het toch opeens weer over, al wil ik dat helemaal niet.
Een voorbeeldje. Op mijn werk heb ik een aparte kolfruimte, maar voor het schoonmaken van de spullen heb ik water nodig. En de enige plek met warm water in het gebouw is in het keukentje. In eerste instantie betrapte ik mezelf toch op de gedachte dat dat wel gênante situaties zou kunnen opleveren. Maar djies, wat is er gênant aan het afspoelen van een paar kunststof onderdelen die toevallig in aanraking komen met melk die uit mijn borsten komt? Als we als vrouwen (of andere mensen die borstvoeding geven) het idee hebben dat we zulke normale processen geheim moeten houden voor het mannelijke deel van de wereld, dan wordt het toch nooit een normaal iets?
Ik heb in de afgelopen maanden ook mijn borsten ontbloot in het bijzijn van een heleboel mensen. Als je nog preuts was, dan leer je dat in je kraamweek wel af. Maar hoe makkelijk ik ook met mijn blote borsten zwiep in het bijzijn van vrouwelijke familieleden en vrienden: buiten mijn vriend hoef ik er gevoelsmatig toch geen man bij als pottenkijker. Oké, het is ook niet zo dat ik grossier in mannelijke vrienden, maar toch: kolven bij een tante van mijn vriend die ik pas een paar keer heb gezien in mijn leven deed ik moeiteloos, terwijl ik het bij mijn eigen vader weer niet zou willen.
Activisme en je eigen keuzes maken
En natuurlijk: ik mag nog steeds helemaal zelf bepalen wat ik zelf al dan niet prettig vind. Ja, activisme is mooi, maar uiteindelijk gaan mijn persoonlijke voorkeuren natuurlijk voor. Maar hoe kan ik weten wat ik nou echt zelf wil of fijn vind als ik tegelijk zo beïnvloed ben door wat de maatschappij vindt, of wat ik vroeger heb meegekregen? Welke stem in mijn hoofd neemt het over als ik keuzes probeer te maken waar ik achter sta?
Om dat uit te vogelen, voer ik regelmatig gesprekken met mezelf. En ook met Vriend O., trouwens. Die is er aardig bedreven in om kritische vragen te stellen. Zoals toen ik een tijdje geleden al lachend vertelde over hoe ik een van mijn neefjes moest wegwuiven terwijl die het wel zag zitten om me gezelschap te houden terwijl ik me in de slaapkamer van mijn ouders wilde gaan terugtrekken om te kolven. Als ik wil dat mannen borsten heel normaal gaan vinden, waarom hou ik dan een 6-jarige jongen toch angstvallig weg bij mijn kolfsessie?
Je eigen koers varen ondanks meningen van anderen
Mijn interne strijd houdt maar niet op. Op veel gebieden heb ik geen idee wat ik nou zelf echt het liefste wil. Zo is er ook de kwestie lichaamshaar. Okselhaar, beenhaar, vulvahaar (hoe kun je delen van het lichaam normaliseren als je letterlijk spreekt over schaamstreken, schaamlippen en schaamhaar?)… Ik vind het lastig om te bepalen wat ik zelf nou het mooist of fijnst vind. In een maatschappij die eerder negatief dan positief oordeelt over lichaamshaar bij vrouwen is er best een drempel om gewoon even te experimenteren.
De hele winter doe ik niks met mijn beenhaar en vind ik dat zelf prima, maar als het kortebroekenweer wordt, komt er toch weer die twijfel. Wel of niet even snel wat donkere haren weghalen? Ik voel me rustiger als de meest opvallende haartjes weg zijn. Maar om eerlijk te zijn: dat is vooral omdat ik weet dat er dan niemand kijkt of opmerkingen kan maken. Tegelijk denk ik dan weer aan de toekomst: als mijn kinderen later zien hoe ik dat haastig doe voor ik naar buiten ga met blote onderbenen, dan geef ik weer een duidelijk signaal af over wat de norm is.
Het blijft een lastige struggle, maar weet je: ook dat is oké. Inconsequent goed is beter dan consequent fout. Ik hoef niet alles aan te pakken dat ik zou willen veranderen. En ik hoef het ook niet alleen te doen, en al zeker niet alles nu. Ook met kleine stappen ga je vooruit.
20 juni 2022 om 07:31
Nu je kinderen hebt, lijkt het me sowieso ingewikkelder, omdat je inderdaad over meer dingen na gaat denken qua voorbeeld. Mooi op een rijtje gezet, al je gedachten daarover. En tja, kolven is ook zo’n ding ja. Bij mij op mijn werk toch vooral vrouwen, maar ook daar werd het min of meer ‘stiekem’ gedaan, zonder het te benoemen. Vreemd eigenlijk.
Naomi postte onlangs…De diëtiste
20 juni 2022 om 08:44
Het is eigenlijk net zoiets als dat je vroeger op school je tampon of maandverbandje ging verstoppen als je naar de wc liep…
20 juni 2022 om 09:47
100% herkenbaar, deze complete blog, maar vooral de zin: “hoe kan ik weten wat ik nou echt zelf wil of fijn vind als ik tegelijk zo beïnvloed ben door wat de maatschappij vindt, of wat ik vroeger heb meegekregen?”
20 juni 2022 om 10:18
Wat een mooi stuk en goed dat je er zo over nadenkt! Het lijkt me inderdaad vrij ingewikkeld, zeker als je ook nog het toekomstbeeld van je kinderen hierin meeweegt. Want wat geef je mee en hoe voel je dat zelf. Kolven lijkt me best intiem, daar zou ik ook niet iedereen bij hoeven te hebben. In het geval van je neefje kun je het moment ook aangrijpen om hem wat te leren en uit te leggen. Maar daar moet je ook maar net zin in hebben op dat moment, haha! En goed of fout? Ik weet niet of je daarover kunt spreken.. volg jouw gevoel, dat is volgens mij altijd goed.
Amy postte onlangs…4 mooie routes voor een roadtrip door Zweden
20 juni 2022 om 13:00
Goeie post dit! Ik denk daar eigenlijk ook erg vaak over na. Ik las laatst in Humo een artikel over borsten waarin oa stond dat het gezonder is voor je lichaam om geen bh te dragen. Daar voelen veel vrouwen zich dan weer ongemakkelijk door want wat als iemand ziet dat je het wat frisjes hebt? Terwijl IEDEREEN tepels heeft dus waarom is het zo raar als je ze zou zien?
Ik heb bijvoorbeeld ook een keer in de zomer een maand mijn okselhaar laten staan. Ik vond het zelf niet eens lelijk en kreeg er van niemand opmerkingen over maar ik doe het nu toch ook weer allemaal weg. Er kwamen toen ook wat reacties op die blogpost dat mensen het “puur voor zichzelf” mooier vinden zonder maar ik denk dat dat echt door de maatschappij komt. Als we het normaal zouden vinden om lichaamshaar te laten staan, zouden we dat waarschijnlijk mooier vinden en zou het net raar zijn als je het allemaal af zou scheren.
Irene postte onlangs…2022 • Week 24
20 juni 2022 om 16:52
Eerlijk? Ik heb deze zomer wél mijn benen, maar niet mijn oksels geschoren. Nog geen rare opmerkingen gehad.
Toegegeven, ik heb frisse oksels en ook weinig haar. Als ik last had van warme (of zweterige) oksels dan zou ik misschien wel kiezen om wat weg te halen. Niet voor hoe het er uit ziet, maar omdat warme oksels me niet prettig lijken.
20 juni 2022 om 16:49
Je mag dat helemaal zelf invullen, natuurlijk. En ik denk dat iedere vrouw met haar borsten een andere relatie heeft. Ik weet eerlijk gezegd niet of ik ze zou missen; niet iedere vrouw kán borstvoeding geven; en je mag en kan ook best ‘iets’ aan je borsten veranderen om redenen die belangrijk zijn voor jou.
Overigens is er niks mis met een voedings-dekentje, als de voedende moeder (goh, dat klinkt mooi 🙂 ) zich daar prettiger bij voelt. En er is ook niks mis mee als je het geen probleem vind om openlijker te voeden. Zeker bij kinderen (ook jongens) onder de pubertijdsleeftijd. Persoonlijk denk ik dat de meeste pubers wel ongemakkelijk worden bij borstvoeding. Da’s de leeftijd.
Ik geloof dat er wel vooruitgang is, hoor. Vergeleken met mijn moeder hebben moeders nu veel meer opties, en veel meer autonomie.
… alleen topless zonnen. Dat is nou juist weer helemaal weg, zie ik. Zou zelfs niet mogen op mijn eigen balkon. Raar he?
20 juni 2022 om 19:03
Laat ik eens in de openbaarheid treden om te zeggen dat ik heel trots ben dat mijn vriendin deze blogpost heeft geschreven en gedeeld!
Ik wil nog iets toevoegen over de schaamte en seksualisering van borsten. Dit wordt volgens mij voor een groot deel door mannen veroorzaakt. Mensen met borsten kunnen dit systeem echter helpen doorbreken door die schaamte aan te gaan. Als je echt heel graag vrij wilt zijn en je niet meer wilt schamen voor je borsten, dan doe juist de dingen waar men van vindt dat je je er voor moet schamen. Dat voelt ongemakkelijk, maar zo wordt het normaler en worden borsten ineens minder spannend en interessant. Tot op het punt dat het ongemak langzaam wegsterft en je in vrijheid terecht komt.
21 juni 2022 om 09:07
Goede blog! En hallo Vriend O!
Ik zit er even over na te denken. Ik schaam me eerlijk gezegd nergens voor en ik zal ook niet snel iets denken over hoe andere mensen er uit zien of hoe andere mensen doen. Bij mij is dat iets wat vanzelf kwam. Die wijsheid die met de jaren komt, of zo. Mij zou het werkelijk geen bal kun schelen of jij je kolf-attributen af staat te spoelen in de keuken. En of jij haar op je benen hebt, maakt mij ook niets uit. Moet ieder voor zich weten. Wat ik wél lastig vind, is dat we alles maar ‘normaal’ moeten vinden en dat we – naar mijn mening – daarin te ver gaan. Zoals die posters bij de Pride-tentoonstelling in Almere. Ik ben niet tegen bloot, absoluut niet. Maar zo open en bloot (haha) hoeft het voor mij nou ook weer niet. Mij persoonlijk maakt het wederom niets uit. Maar er zijn genoeg mensen die daar echt niet van gediend zijn, om wat voor reden dan ook. Door zo te shockeren, vergroot je het probleem alleen maar, denk ik.
Nicky postte onlangs…Een nieuw huis voor Bert
21 juni 2022 om 14:11
Ik denk juist dat die posters een stap zijn in de goede richting om het probleem uiteindelijk op te lossen. Kunst mag prikkelen, en juist ook grotere acties en evenementen kunnen uiteindelijk zorgen voor/bijdragen aan grote maatschappelijke doorbraken. Iets verstoppen of niet doen voor het geval mensen er niet van gediend zijn, dat moet je juist niet willen als je voor vooruitgang gaat.
21 juni 2022 om 18:56
Mooi blog. Ik heb het idee dat de wereld puriteinser aan het worden is vwb bloot.
Wat betreft scheren: ik vergeet mijn pootjes regelmatig te scheren omdat het mij eigenlijk niet (meer) interesseert. Maar het levert wel blikken op.
24 juni 2022 om 10:47
Deze documentaire ken ik nog niet, maar ga ik zeker kijken. Ik vind het bijzonder dat borsten zo gesexualiseerd lijken te zijn, terwijl hun oorspronkelijke functie toch was om baby’s van voeding te voorzien dacht ik.
27 juni 2022 om 14:12
Wat een mooie post! En idd, enige preutsheid leer je tijdens borstvoeding/kolven wel af. Ik vond het interessant om te zien dat vorige week in Spanje zoveel vrouwen topless op het strand liggen, terwijl je dat hier in Nederland niet meer ziet. Op de eerste dag hield ik mijn topje aan, maar daarna dacht ik: wat maakt het eigenlijk uit? Het zijn maar borsten! Dus nu zijn het voor het eerst in jaren geen witte driehoekjes 😉
En waar ik me ook helemaal in kan vinden is dat je soms niet precies weet waar je eigen mening begint en die van de maatschappij ophoudt. Vooral als het gaat om haargroei!
27 juni 2022 om 21:26
Mooie eerlijke post en tof dat je het artikel toch deelt ondanks die eerste twijfels! Je artikel zet mij ook aan het denken over hoe ik soms zelf ook nog taboes ervaar rond bepaalde lichaamsdelen (alleen al die benaming “bepaalde lichaamsdelen” is daar vast al een bewijs van). Ik ga sowieso die documentaire op mijn lijstje zetten om morgen te kijken. Ben heel benieuwd!
Zelf stuitte ik de laatste tijd op iets soortgelijks. Ik merkte bij mezelf en in mijn omgeving hoeveel taboe er ligt op ongesteld zijn. Ik heb zelf heftige menstruaties en kan niet anders dan daar eerlijk over zijn naar Bart toe. Heeft hij geen probleem mee, hij was juist degene die me hielp om het te normaliseren. In het begin schaamde ik me al om te zeggen dat ik was doorgelekt en merkte ik dat ik zelfs bij een vriendin op bezoek een tampon in mijn jaszak wegmoffelde als ik ermee naar de wc ging. Mensen moesten toch niet weten welk moment van de maand het was en dat ik wel heel veel bloed verloor. De laatste tijd lap ik dat soort gedachten lekker aan mijn laars en loop ik gewoon met een tampon opzichtig in mijn hand naar het toilet. Waarom zouden we daar ook zo’n ding van maken als het gewoon iets is waar je als vrouw nu eenmaal mee te dealen hebt? Ben ook wel blij dat Bart over zulke dingen gewoon lekker normaal doet, soms zelfs nog meer dan ik. Het lijkt me best lastig als je vriend of man zoiets heeft van “Moet dat allemaal?”.
Romy postte onlangs…Inkiekje #61 | Krullenknipbeurt, kikkererwten-recept & klamme kleding
30 juni 2022 om 20:46
Hele mooie post dit. Eentje die mij ook aan het denken zet. Ik vind dat iedereen altijd moet laten zien wat zij wil laten zien en vindt het fantastisch als daar geen onzekerheid bij zit. Tegelijkertijd gooi ik er bij mezelf meteen een flink taboe op. En ben ik best heel voorzichtig. Dat is er blijkbaar weer ingeslopen na een ziekenhuisperiode 2 jaar geleden waar ik mijn borsten en zonder gene uit durfde te gooien voor een poging tot borstvoeding of kolfsessie.
Mijn vriend is daar ook veel makkelijker in dan ik en hij zegt juist: maar wat is het probleem nu precies? Ja, goeie vraag… Nou ja, een beter antwoord dan dit heb ik niet. Moet hier maar eens verder over nadenken!
Johanne postte onlangs…Zorgen over het gewicht van mijn peuter en hoe hij weer aankwam
9 juli 2022 om 21:36
Wat een mooie, eerlijke en heerlijk Audrey-droogjes-grappig geschreven blog. Herkenbaar die struggles over wat je zelf vindt en hoe je dan toch handelt, want misschien vinden anderen…
Mooie zin ook: ‘Inconsequent goed is beter dan consequent fout.’ die moet ik onthouden.
Giovanna Jansen postte onlangs…5 tips voor schrijven tijdens zomers weer