Als je je serie Limburgliefde noemt én het bijna Valentijnsdag is, dan moet je wel een aflevering maken die volledig in het teken staat van de liefde. Limburgse koosnaampjes, om precies te zijn. Natuurlijk zijn er een heleboel letterlijke vertalingen van “gewone” Nederlandse liefkozingen die ook in Limburg worden gebruikt. Denk daarbij aan sjat(je), leeve of mup(ke). Maar goed, als dat alles was, zou ik er geen blogpost over hoeven schrijven. Daarom deel ik een aantal leuke Limburgse woorden om je nieuwe Valentijn of vaste schatje te noemen. Of een willekeurige baby of schattig dier in je buurt natuurlijk, dat kan ook.

Döpke/dupke

Dit woord wordt meestal gebruikt voor een kind of jong dier, en niet zozeer voor je romantische geliefde. Je gebruikt het voor iets of iemand met een hoog schattigheidsgehalte. “Waat ein döpke!” hoor je dan. Waar het vandaan komt? Ik durf er niets om te verwedden, maar het lijkt wel een beetje een mix tussen dotje en mupke. Het vertaalt zich namelijk perfect met dotje. Mup(ke) noemde ik net al even. Dat is de letterlijke vertaling van mop(pie). Met de klinkerverandering die in het Limburgs vaak komt bij een verkleining, gaat het van mop naar mupke/möpke, en kan mup/möp weer overblijven (vergelijk het maar met Sjang/Sjeng uit mijn blogpost over Limburgse namen). In elk geval is dupke/döpke daarmee een letterlijke vertaling van dopje, wat je misschien vreemd in de oren klinkt als liefkozing. Van de andere kant: ook doppen zijn niet groot, en als je nou een extreem romantische ziel bent, kun je zelfs nog beredeneren dat iemand het dopje op je fles is, zoals het dekseltje voor het potje. Ik heb hier uiteraard geen enkel bewijs voor, maar speculeren blijft leuk!

Sies

Het contrast kan bijna niet groter zijn, maar dit woord benoemde ik ook al in mijn blogje over Limburgse scheldwoorden. In sommige Limburgse plaatsen – zeker zo rond Venlo – betekent sies(ke) schat(je), terwijl het in andere plaatsen bepaald geen compliment is. Gebruik ‘m dus voorzichtig, hoewel een liefdevolle blik al gauw duidelijk kan maken hoe je het bedoelt 😉

Sjattepoemel

Vanuit Venlo dalen we af naar het verre zuiden voor een andere populaire koosnaam: sjattepoemel! Elke Maastrichtenaar kent dit woord sowieso, maar ook buiten de Limburgse hoofdstad is het zeker niet onbekend. Het is een behoorlijk zoet koosnaampje, want het is eigenlijk een combinatie van twee lieve woordjes: sjat en poemel (duh). Ze betekenen ook allebei hetzelfde: schat/lieverd. Het losse poemel hoor je trouwens minder, net als de verkleinvorm daarvan: puumelke. Daar is overigens wel een – even briljant als bizar – liedje over gemaakt. In mijn omgeving heeft het in elk geval een aardige cultstatus bereikt.

En als je puumelke zegt, moet je ook sjattepoemel zeggen:

Zo, dat waren wel weer genoeg muzikale onderbrekingen. Voor meer verwijs ik je graag naar mijn collectie carnavalsliedjes.

Sjnoebel

Last, but definitely not least: sjnoebel! Dit is echt een woord dat – correct me if I’m wrong – in heel Limburg wordt gebruikt. De betekenis? Heel verrassend: weer komt schat het dichtst in de buurt. O, en mocht je nog de behoefte voelen om dit woord nóg zoeter te maken, dan kun je het nog verkleinen naar sjnuubelke. Als je het zo ziet staan, is het maar een gek woord (net als sjnoebel zelf), maar de betekenis mag er zijn.

Oehoeee

Opvallend is trouwens wel dat er naast de koosnamen sjnoebel en (sjatte)poemel nog veel meer Limburgse woorden zijn die ook met liefde te maken hebben en óók een ‘oe’ bevatten. Knoevele (knuffelen), foemele (vrijen), poen (Maastrichts voor ‘kus’)… En ja, voor die ‘oe’ maakt je mond natuurlijk een mooi kusmondje. Ik betwijfel of dat toeval is, en anders is het in elk geval een grappig detail.

Ik heb heel diep nagedacht voor deze blogpost, maar ik kom zelf niet op nog meer typisch Limburgse koosnaampjes. Weet jij er meer? Bekend in heel Limburg of juist erg lokaal: ik vind het leuk als je ze hieronder deelt!